Maciej Białous, 6 maja 2019 r.

Sto osób, ponad milion złotych i pięć kluczowych wydarzeń.

Zaprojektowaliśmy dla Białegostoku narzędzie, które wprowadza do systemu przyznawania dotacji publicznej szeroką ocenę lokalnego środowiska twórców, animatorów i komentatorów kultury.

Przed kilkoma dniami zakończył się nabór do Programu Wydarzeń Kluczowych w Białymstoku. Przez najbliższy miesiąc, zespół blisko stu osób, w skład którego wchodzą m. in. przedstawiciele instytucji kultury, organizacji pozarządowych, artyści, dziennikarze i akademicy, będzie zastanawiał się nad wyborem pięciu wydarzeń, które zostaną objęte trzyletnim finansowaniem, mającym zapewnić stabilność ich organizacji oraz ułatwić dalszy rozwój. Głosowanie nad projektami zaplanowano na 5 czerwca, tymczasem warto pochylić się nad wydarzeniami, które ubiegają się o status kluczowych.

Do udziału w Programie zgłoszono łącznie 15 projektów, z czego 6 zostało zaproponowanych przez miejskie lub regionalne instytucje kultury, a 9 przez organizacje pozarządowe. W opinii wielu przedstawicieli lokalnego środowiska kultury faworytem jest Up To Date Festival, organizowany od 2010 roku festiwal muzyki elektronicznej, regularnie zbierający entuzjastyczne recenzje w kraju i zagranicą. Nie ma wątpliwości, że jest to wydarzenie, które w ostatniej dekadzie rozwijało się najbardziej dynamicznie na tle białostockiej oferty kulturalnej.

Nie dziwi, że niemal wszystkie z wnioskowanych projektów to właśnie festiwale. Wśród nich znalazły się m. in. wydarzenia muzyczne, np. Halfway Festival (prezentujący muzykę z nurtu Singer/songwriter, urban folk, indie pop); teatralne – np. nawiązujące do lalkarskich tradycji miasta Międzynarodowy Festiwal Szkół Lalkarskich Lalka-nie-lalka oraz Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek dla DorosłychMetamorfozy;taneczne– Festiwal Kalejdoskop, czy literackie – Festiwal Literacki Na Pograniczu Kultur oraz Festiwal Artystycznej Książki dla Dzieci.

Poza tym, co charakterystyczne, część proponowanych wydarzeń nawiązuje do idei wielokulturowości oraz pogranicza. Wśród nich popularny wśród białostoczan, prezentujący folklor festiwal Podlaska Oktawa Kultur, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej „Hajnówka”, czy festiwal teatralny Kierunek Wschód. Zgłoszenia pokazują, że choć temat wielokulturowości ma w lokalnym środowisku zarówno swoich zwolenników jak i przeciwników, prawdopodobnie będzie on w następnych latach nadal istotny dla charakteru białostockiej oferty kulturalnej. 

Zgłoszone projekty to w większości wydarzenia o ugruntowanych podstawach, okrzepłe i funkcjonujące w świadomości wielu białostoczan. Można przypuszczać, że stabilne finansowanie w najbliższych latach może im pomóc wejść na wyższy poziom organizacyjny lub skupić więcej uwagi na działaniach promocyjnych skierowanych na zewnątrz. Warto jednocześnie zwrócić uwagę, że na liście pojawiły się również inicjatywy stosunkowo nowe, takie jak Max Białystok Festival, zaproponowany przez Stowarzyszenie Muzeum Żydów Białegostoku oraz Festiwal Biała Czysta Kulturalna – Rzeka dla Mieszkańców, inicjatywa kulturalnych aktywistów z Fundacji Teatr Latarnia, znanych do tej pory m. in. z ożywiania życia kulturalnego na białostockich osiedlach. 

Co ciekawe, wśród zgłoszonych projektów brakuje wydarzeń organizowanych przez Białostocki Ośrodek Kultury. Część z nich, jak np. Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych Żubroffka, Jesień z Bluesem czy Dni Sztuki Współczesnej to wydarzenia o niebagatelnym znaczeniu dla białostockiej kultury, jednak najwyraźniej ich organizatorzy postanowili nie korzystać z nowego mechanizmu finansowania.